๋์งํจ๊ณผ ๋์ง ์ฌ๋ก ๋ป
๋์งํจ๊ณผ ๋์ง ์ฌ๋ก ์ค๋์ ๋์ง(Nudge)ํจ๊ณผ์ ๋์ง ์ฌ๋ก ๋ป์ ๋ํด ์์๋ณด๋ ค๊ณ ํฉ๋๋ค.
๋์ง๋? ๋ง์ ์๋ ์๊ตฌ๋ฆฌ๋ฅผ ์ฌ์ฉ ์ฐ๋ฅธ๋ค๋ ๋ป์ผ๋ก ๋๊ตฐ๊ฐ์ ๊ฐ์๊ฐ ์๋ ์์ฐ์ค๋ฌ์ด ์ํฉ ์์์ ์ฌ๋๋ค์ด ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ์ ํ์ ํ ์ ์๊ฒ ๋ง๋ค์ด์ฃผ๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํฉ๋๋ค. ์ฆ ํ์ธ์ ์ ํ์ ์ ๋ํ๋ ๋ถ๋๋ฌ์ด ๊ฐ์
์ ์๋ฏธํ๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค.
์ด ๋์ง๋ ์ธ๊ณ์ ์ธ ํ๋ ๊ฒฝ์ ํ์ ์ ๊ตฌ์์ธ ๋ฆฌ์ฒ๋ ํ๋ฌ(์ธ์ผ๋ฌ) ์์นด๊ณ ๋ ๊ต์์ ์บ์ค ์ ์คํ์ธ ํ๋ฒ๋๋ ๋ก์ค์ฟจ ๊ต์๊ฐ ์ถํํ ๋์ง๋ผ๋ ์ฑ
์ผ๋ก ์ธํด ์ ๋ช
์ธ๋ฅผ ํ๊ธฐ ์์ํ์ต๋๋ค.
๋์ง๋ฅผ ์ด์ฉํ๋ฉด ๊ฒฝ์,์์
,๋ง์ผํ
๋ฑ ์ ๋ง ๋ค์ํ ๋ถ์ผ์์ ๊ฐ์์ด ์๋ ์์ ๋ก๋ ์ํฉ ์์์ ์ฌ๋๋ค์ด ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ์ ํ๊ณผ ์๊ฐ์ ํ ์ ์๋๋ก ๋ง๋ค์ด ์ค๋๋ค. ํ์ง๋ง ์ด๋ฐ ๋์ง๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ํ์ฌ๋ค์ ๊ณ ๊ฐ๋ค์ ๋ฌด์์ ์์ ์์ง์ด๋ ์ํฉ์ ์ค์ ํ์ฌ ๋งค์ถ์ ์ผ์ผํฌ ์๋ ์์ต๋๋ค.
๋์ง ์ฑ
์์ ์ ์๋ ์ด๋ฐ ๋์ง๋ฅผ ํ์ฉํ์ฌ ๋ง๋๋ ์ฌ๋๋ค์ ์ ํ์ค๊ณ์(choice architect)๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฅด๊ณ ์ ํ ์ค๊ณ์๋ค์ ์ฌ๋๋ค์ด ๊ฒฐ์ ์ ๋ด๋ฆฌ๋ ์ํฉ์ด ๋๋ ๋งฅ๋ฝ๊ณผ ํ๊ฒฝ์ ๋ง๋ค์ด ์ค์ ํ๋ ์ฌ๋์ด๋ผ๊ณ ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค.
์ฐ๋ฆฌ๊ฐ ์ฌ๋ ์ธ์์์๋ ๋ฌด์ํ ๋ง์ ์ ํ ์ค๊ณ์๋ค์ด ์กด์ฌํฉ๋๋ค. ๊ทธ ์ฌ๋๋ค์ ์์ ๋ค์ด ์ ํ ์ค๊ณ์๋ผ๊ณ ์ธ์งํ์ง ๋ชปํ๊ณ ์ด์๊ฐ๊ณ ์์ง๋ง์.
์ ํ ์ค๊ณ์์ ์๋ฅผ ๋ค๋ฉด ์ ๊ฑฐ ๋ ํฌํ์ฉ์ง๋ฅผ ๋์์ธํ๋ ์ฌ๋์ด๊ฑฐ๋, ํ์์๊ฒ ์ ํ ๊ฐ๋ฅํ ๋ค์ํ ์ข์ ์น๋ฃ๋ฒ๋ค์ ์ค๋ช
ํด์ฃผ๋ ์์๋ ์ ํ ์ค๊ณ์๋ผ๊ณ ๋งํ ์ ์์ต๋๋ค. ์ง์๋ค์๊ฒ ํด์ง์ฐ๊ธ๋ณดํ์ ๋ณ๊ฒฝํ๊ฒ ๋ง๋ค๋๋ก ๊ถ์ ํ๋ ์ธ์ฌ๋ด๋น์๋ ์ ํ ์ค๊ณ์๊ฐ ๋ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ฌผ๊ฑด์ ํ๋งคํ๋ ์ธ์ผ์ฆ๋งจ์ด๋ ์ ์๋ ์ด๋ป๊ฒ ๋ณด๋ฉด ์ ํ ์ค๊ณ์๊ฐ ๋ ์ ์๋ ๊ฒ์ด์ฃ .
์ฌ๊ธฐ์ ๋ฑ์ฅํ๋ ๋จ์ด๊ฐ ํ๋ ๋ ์๋๋ฐ์. ๋ฐ๋ก ๊ฐ์
์ฃผ์(libertarian paternalism)์
๋๋ค.
๊ฐ์ ์ฃผ์๋? ๋ง์ ๋ชจ๋ ์ฌ๋๋ค์ด ๋ ์ค๋ ๊ฑด๊ฐํ๊ณ ๋์ ์ถ์ ์ด๊ฒ ํ๊ธฐ ์ํด ์ ํ ์ค๊ณ์๋ค์ด ์ฌ๋๋ค์ ํ๋๋ฐฉ์์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๊ธฐ ์ํด ๋ ธ๋ ฅํ๋ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค.
ํ๋ง๋๋ก ์ฌ๋๋ค์ ์ถ์ ์ง์ ํฅ์ํ๋ ์ชฝ์ผ๋ก ์ ํํ๋๋ก ์ด๋๊ธฐ ์ํด ์ ๋ถ๋ ๋ฏผ๊ฐ๋จ์ฒด๋ค์ด ์์์ ์ผ๋ก ๋
ธ๋ ฅ์ ๊ธฐ์ธ์ด๋ ๊ฒ์ด ํฉ๋นํ๋ค๋ ๊ฒ์ด์ฃ .
๋์ง๋ผ๋ ๊ฒ์ ์ ํ์ค๊ณ์๋ค์ด ์ฌ์ฉํ๋ ํ๋์ ๋ฐฉ์์ด๋ผ๊ณ ๋ณผ ์ ์์ต๋๋ค. ์ฌ๋๋ค์๊ฒ ์ด๋ค ์ ํ์ ๊ฐ์ํ์ฌ ๊ธ์งํ๊ฑฐ๋ ๊ฒฝ์ ๊ถ์ ๋ณํ์ํค์ง ์์ผ๋ฉด์ ์ฌ๋๋ค์ ์ ํ์ ์์ ๊ฐ๋ฅํ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๋ณํ์ํค๋ ๊ฒ์ฃ . ๋์ง๋ ๋ช
๋ น์ด๋ ์ง์๊ฐ ์๋๋๋ค.
์๋ฅผ ๋ค์ด ๊ฑด๊ฐ์ ์ข์ ์์์ด๋ ๊ณผ์ผ์ ๋จน๊ธฐ ์ข์ ์์น์ ๊ฐ์ ธ๋ค ๋๋ ๊ฒ์ ๋์ง์ด์ง๋ง, ํ๋ฒ๊ฑฐ ๊ฐ์ ๊ฑด๊ฐ์ ์ข์ง ์์ ํจ์คํธํธ๋๋ฅผ ๋จน์ง ๋ง๋ผ๊ณ ํ๋ ๊ฒ์ ๋์ง๋ผ ์๋๋ ๊ฒ์ด์ฃ .
๋์ง๋ ์ฌ์ฉํ๋ ์ฌ๋๋ค์ด ์ธ์์ ํ๊ฒ ํ๋ฉด ์๋๊ณ ๋ฌด์์์ผ๋ก ์์ง์ผ ๋ ์ค์ค๋ก ์ข์ ์ ํ์ ์ด๋๋๋ก ๋ฐฉํฅ์ฑ๋ง ๋์ ๋ณด์ด์ง ์๊ฒ ์ค๊ณํ๋ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๋ณด๋ฉด ์ข์ ๊ฒ ๊ฐ์ต๋๋ค.
๋์ง ์ฌ๋ก
1) ํ๋ฆฌ ์๋ณ๊ธฐ
๋ค๋๋๋ ์์คํ
๋ฅด๋ด์ ์๋ ์คํคํด ๊ณตํญ์ ๋จ์ํ์ฅ์ค์๋ ๋ชจ๋ ๋จ์์ฉ ์๋ณ๊ธฐ ์ค์์์น์ ๊ฒ์์ ํ๋ฆฌ๊ฐ ํ ๋ง๋ฆฌ ๊ทธ๋ ค์ ธ ์๋ค๊ณ ํฉ๋๋ค. ๋๋ถ๋ถ์ ๋จ์๋ค์ ์๋ณ์ ๋ณผ ๋ ์กฐ์คํ๋ ๋ฐฉํฅ์ ํฌ๊ฒ ์ ๊ฒฝ ์ฐ์ง ์์ ๋ณ๊ธฐ ์ฃผ๋ณ์ด ๋งค์ฐ ๋๋ฌ์์ง๊ธฐ ์ฌ์ด๋ฐ ๋์์ ๋ชฉํ๋ฌผ์ด ๋ณด์ด๋ฉด ๊ฑฐ๊ธฐ์ ์ง์คํ๊ฒ ๋๊ณ ์์ฐํ ์๋ณ์ ์๋ณ๊ธฐ ๊ฐ์ด๋ฐ์ ๋ง์ถ ํ๋ฅ ๋ ๋์์ง๋ค๊ณ ํฉ๋๋ค.
์ด ๊ฒฐ๊ณผ ์ด ํ๋ฆฌ ๊ทธ๋ฆผ์ด ์๋ ์๋ณ๊ธฐ ์ฃผ๋ณ์ผ๋ก ์๋ณ์ ์์ด ๊ธฐ์กด๋ณด๋ค ์ฝ 80% ์ ๋ ๊ฐ์์ํจ๋ค๋ ์ฌ์ค์ ๋ฐ๊ฒฌํ๋ค๊ณ ํฉ๋๋ค. ์ฐ๋ฆฌ๋ ํ๊ตญ ๊ฑด๋ฌผ์ด๋ ํด๊ฒ์ ์๋ณ๊ธฐ์๋ ๋ณด๋ฉด ํ๋ฆฌ ๊ทธ๋ฆผ์ด ์๋ ์๋ณ๊ธฐ๋ฅผ ๋ฐ๊ฒฌํ ์ ์์ ๊ฒ๋๋ค.
2) ํ๋ ์ด๋ฐ ๋์งํจ๊ณผ
100๋ช
์ค 90๋ช
์ด ์ด์๋๋ค VS 100๋ช
์ค 10๋ช
์ด ์ฃฝ๋๋ค. ์ฌ๋ฌ๋ถ์ด ์ง๊ธ ๋ฐ๋ก ์์ ์ ํ์ง ์์ผ๋ฉด ํฐ ๋ณ์ ๊ฑธ๋ ธ๋ค๊ณ ํฉ์๋ค. ์์ฌ๊ฐ ์ฌ๋ฌ๋ถ ์์์ ์ด์ผ๊ธฐ๋ฅผ ํ ์ ์ ์ง๊ธ ์ด ์์ ์ ํ ๊ฒฝ์ฐ ๋น์ ์ด ์ด๊ฑฐ๋ ์ฃฝ์ ํ๋ฅ ์ ์ด ์ ๋ ๋๋ค๊ณ ์ด์ผ๊ธฐ๋ฅผ ํ๋ค๊ณ ํฉ์๋ค.
์ฌ๋ฌ๋ถ์ด ๋ง์ฝ์ ํ๊ฐ์ง๋ฅผ ๋ค์์ ๋ ์ด๋ค ๋ง์ ๋ค์์ ๋ ์์ ์ ํด์ผ๊ฒ ๋ค๊ณ ๊ฒฐ์ฌํ ์ ์์๊น์?
์๋ง 10๋ช
์ด ์ฃฝ๋๋ค๋ ๋ง์ ๋ค์์ ๋๋ ์ฃฝ๋๋ค๋ ์์ค์ ๋ํ ๋๋ ค์์ผ๋ก ์์ ์ ํ์ง ์์๊ฒ ์ง๋ง 90๋ช
์ด ์ด์๋๋ค๋ ๋ง์ ๋ค์๋ค๋ฉด 90%์ ํ๋ฅ ๋ ๋์ง๋ง ์ด์๋๋ค๋ ๋จ์ด๋ก ์ธํด ๊ธ์ ์ ์ธ ์๊ฐ์ด ๋ ์ง๋ฐฐ๋ฅผ ํด์ ์์ ์ ํ๊ฒ ๋ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋๋ค๋ ๊ฒ์
๋๋ค.
3) ๊ณํ์ ๋ฌป๋ ๊ฒ๋ง์ผ๋ก๋ ๋์งํจ๊ณผ๋ ์ถฉ๋ถํ๋ค
์์ ์ ์์ผ๋ํ๊ต์์ ๋๊ฐ์ ํ์๋ค์ ๋์์ผ๋ก ์คํ์ ํด๋ณด์๋ค๊ณ ํฉ๋๋ค. ์์ผ๋ 4ํ๋
ํ์๋ค์๊ฒ ํ์ํ์ ์ํ๊ณผ ๋ณด๊ฑด์์ ๊ฐ์ ์๋ฐฉ์ ์ข
์ ๋ง๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ค๋ ๊ฒ์ ๊ต์ก์ ์์ผฐ๋ค.
ํ ๊ทธ๋ฃน์ ํด๋น ๊ฐ์ฐ์ ๋ฃ๊ณ ์๊ธ์ ํ๋ฉฐ ์ฃผ์ฌ๋ฅผ ๋ง์ผ๋ฌ ๊ฐ๊ฒ ๋ค๊ณ ๋ง ํ๊ณ 3% ์ ๋๋ง ๋ง๊ณ ๋๋ถ๋ถ ํ์๋ค์ ๋ง์ง ์์๋ค๊ณ ํฉ๋๋ค.
๋ค๋ฅธ ๊ทธ๋ฃน์ ํ์๋ค์๊ฒ๋ ๊ฐ์ฐ ํ ๋ณด๊ฑด์์ ์์น๋ฅผ ๋๊ทธ๋ ๊ฒ ๊ทธ๋ ค์ค ๊ต๋ด์ง๋์ ์ฃผ๊ฐ ๊ณํํ๋ฅผ ๋ณด๊ณ ์ธ์ ๊ฐ์ ๋ง์์ง ๊ณํ์ ํ ๋ค์ ์ด๋ค ๊ฒฝ๋ก๋ฅผ ํํ ๊ฒ์ธ์ง ๊ฒฐ์ ํ๋ผ๋ ์์ฒญ์ ํ์๋ค.
์ด๋ฐ ๋์ง๋ฅผ ํตํด ๋ฌด๋ ค 28%์ ํ์๋ค์ด ๋ณด๊ฑด์์ ๊ฐ์ ์๋ฐฉ์ฃผ์ฌ๋ฅผ ๋ง์๋ค๊ณ ํฉ๋๋ค.
์ฒซ ๋ฒ์งธ ๊ทธ๋ฃน์ ํ์๋ค๋ ๋ณด๊ฑด์์ ์์น๋ฅผ ๋ชจ๋ ์๊ณ ์์์ผ๋ ๋์ง๊ฐ ์์ฉํ ๊ทธ๋ฃน์ ๋นํด ํ์ ํ๊ฒ ๋ฎ์ ์๋ฐฉ์ ์ข
๋ฅ ์ ๋ณด์๋ค.
์ด ๊ฒฐ๊ณผ ์ถํ ์ฌํ๊ณผํ์๋ค์ ๊ด๋ จ์ฑ์ด ์์ด ๋ณด์ด๋ ๊ฐ๋จํ ๋จ์๋ค๋ง ์ ๊ณตํจ์ผ๋ก๋ ์ฌ๋๋ค์ ํ๋์ ๊ธฐํญ์ ๋ฅผ ๋ถ์ฌํ ์ ์๋ค๋ ์ฌ์ค์ ๋ฐ๊ฒฌํ์ผ๋ฉฐ, ํน์ ๋ฌผ๊ฑด์ ์๊ฐ์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ฃผ์ด ๋์ ๋๊ฒ ๋ง๋ค๊ฒฝ์ฐ ์ด๋ฐ ๊ฒ๋ค์ด ์ฌ๋๋ค์ ํ๋์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์๊ฒ ๋์๋ค๊ณ ํฉ๋๋ค.
4) ๊ธ์ต์ํ ๊ฐ์
์์ ์ค์ ๋ ๋ํดํธ์ต์
๋์ง
๋๋ถ๋ถ์ ๊ธ์ต์ํ(๋ณดํ,์ ๊ธ,์๊ธ)๋ฑ์ ๊ณ์ฝ ์ ๋ง๊ฐ์ผ ์ดํ ์๋์ฐ์ฅ์ด ๋๋ถ๋ถ ๋ํดํธ์ต์
์ผ๋ก ๋์ด์์ต๋๋ค. ์ด๊ฒ๋ ๋์ง์ ์ผ์ข
์ผ๋ก ๊ธ์ตํ์ฌ ์
์ฅ์์ ๋ณด๋ฉด ๊ณ ๊ฐ์ด ๊ณ์ฝ ํ์ ๋ค๋ฅธ ๊ฒฝ์์ฌ๋ก ๋์ด๊ฐ์ง ๋ชปํ๋๋ก ํด์ผ๋ง ๊ณ ๊ฐ ์ดํ์ ๋ง๊ณ ์์
์ด ์ค์ง ์์ ์ ์์ต๋๋ค.
์์ฆ์ ๋๋ถ๋ถ ๋น๋๋ฉด ์ฌํ๋ก ๋์ด๊ฐ์ ๋ฐ๋ผ ์๋ด์๋์ ์ ๊ณ ๊ฐ๋ค์ด ์ง์ ์ํ์ ๊ฐ์
ํ๊ณ ์ฐ์ฅํ๊ณ ์ทจ์ํ๋ ์์คํ
์ ์ฌ์ฉํ๊ฒ ๋๋๋ฐ์. ์ด๋ฐ ๋ํดํธ์ต์
์ ์ ์ด์ฉํ๋ฉด ๊ณ ๊ฐ๋ ๋ชจ๋ฅด๋ ์ฌ์ด์ ์ด๋ฏธ 1๋
2๋
์ฐ์ฅ ๊ณ์ฝ์์ ์ฌ์ธ์ ํ๊ฒ ๋์ด์๋ค๋ ๊ฒ์ด์ฃ .
ํญ์ ์ฐ๋ฆฌ๋ค์ ์ด๋ฐ ๋์ง๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ ํ์ค๊ณ์๋ค์ ์ฌํ์ ์ด๊ณ ์๋ค๋ ๊ฒ์ ์์ง ์๊ณ ์ด์์ผ ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ์ ํ์ ํ ์ ์์ ๊ฒ๋๋ค. ์ฌ๋ฐ๋ฅธ ์ ํ์ ํด์ผ๋ง์ด ๋์ค์ ํํ๋ฅผ ํ์ง ์์ ์ ์๊ณ ๊ฒฝ์ ์ ์ธ ์์ค๋ ๋ณด์ง ์์ ํ
๋๊น์.
๊ทธ๋ผ ์ ์ด๋ง ๋ง์น๊ฒ ์ต๋๋ค. ์์ ๋ด์ฉ๋ค์ ๋์ง์ฑ
์์ ์ธ์ฉํ ๋ด์ฉ๋ค์
๋๋ค.
๋ค๋ฅธ ํฅ๋ฏธ๋ก์ด ๋ฒ์น๋ค์ด ๊ถ๊ธํ์๋ฉด ์๋ ๊ธ๋ ์ฐธ๊ณ ํด๋ณด์๊ธฐ ๋ฐ๋๋๋ค.
2021/02/10 - [๋ค์ํ ๋ฒ์น๋ชจ์] - ์ค์ปด์ ๋ฉด๋๋ โ๋จ์ํจ์ด ์ต๊ณ ๋ค!
2021/02/12 - [๋ค์ํ ๋ฒ์น๋ชจ์] - ๋ฉ๋ผ๋น์ธ์ ๋ฒ์น(7-38-55 ๋ฒ์น) ์์๋ณด๊ธฐ
๊ธ์ด ๋ง์์ ๋์
จ๋ค๋ฉด ์๋์ ํํธ๋๋ฌ์ฃผ์๊ณ , ์น๊ตฌ๋ ๊ฐ์กฑ์๊ฒ ์ฐธ๊ณ ํ๋ผ๊ณ ์นด์นด์ค์คํ ๋ฆฌ๋ ์นด์นด์คํก์ผ๋ก ๊ณต์ ๋ถํ๋๋ฆด๊ป์~
๊ฐ์ฌํฉ๋๋ค.